یکی از مشکلات اساسی «سینمای مستند» این است که «جامعه مستند» نمی‌تواند حرف خود را به «مخاطب عام» برساند – اخبار سینمای ایران و جهان
به گزارش سینماپرس: «محسن اردستانی رستمی» کارگردان مستند «روزگار احمد» با اشاره به این موضوع که یکی از مشکلات اساسی سینمای مستند این است که جامعه مستند نمی‌تواند حرف خود را به مخاطب عام برساند، گفت: به طور معمول یا پلتفرم‌هایی بصورت محدود وجود دارند، یا صدا و سیما که به طور خاص این کار را انجام می‌دهد. اما مسئله اینجاست که مستند باید به مخاطب عام برسد و اثرگذار باشد. اگر این اتفاق نیفتد، مستند نتوانسته است رسالت خود را به درستی انجام دهد. مسئولین دولتی نیز باید نقش بیشتری در این زمینه ایفا کنند.
«محسن اردستانی رستمی» کارگردان و مستندساز جوان و نسبتا پرکاری است که امسال با مستند «روزگار احمد» در هجدهمین دوره جشنواره «سینما حقیقت» حضور پیدا کرده و حالا در گفت و گو با خبرنگار سینماپرس ضمن بررسی عوامل ضعف در روایت درست و همه جانبه ابعاد زندگی شهدا، گفت: ما همیشه در مستندهایی که در حوزه مقاومت و دفاع مقدس ساخته می‌شود، به ابعاد معنوی و احساسی پرداختیم اما به خود فرماندهان از جنبه‌های دیگر نپرداختیم. برای مثال، در مورد حاج قاسم سلیمانی، ما مستندهایی داریم، اما مستندی نداریم که جنبه‌های دیگر زندگی ایشان را تحلیل کند، مثلاً از نظر تاکتیک جنگی، ابتکارات و عملکردهای نظامی ایشان در جنگ‌ها.
وی ادامه داد: به همین خاطر، تصمیم گرفتم به فرماندهان دیگر، از جمله حاج احمد کاظمی، بپردازم. ما آمدیم و تایم‌لاین زندگی مقاومت حاج احمد کاظمی را بررسی کردیم. از قبل از انقلاب، انقلاب، دفاع مقدس، مخصوصاً فتح خرمشهر و عملیات‌های مختلف. در نهایت هم بعد از آن، به نیروی هوایی و شهادت ایشان پرداخته شد و نتیجه این شد که مستند “روزگار احمد” به شکل نهایی ارائه شد.
اردستانی همچنین افزود: مستند روزگار احمد نتیجه یک سال پژوهش و تصویربرداری است. این مستند شامل اسناد و تصاویری منتشر نشده از شهید احمد کاظمی است. پس از دیدن این مستند که ۸۰ دقیقه طول می‌کشد، شما با حاج احمد آقای کاظمی به عنوان یک نقطه کلیدی در دفاع مقدس آشنا می‌شوید. این مستند نشان می‌دهد که ایشان واقعاً ظرفیت بالایی داشتند، چیزی که شاید در پس اسم «دفاع مقدس» و جنبه‌های معنوی پنهان مانده باشد. در حقیقت، حاج احمد کاظمی یک نخبه بود. به گفته حاج قاسم سلیمانی، هر جایی که شرایط سخت‌تر بود، احمد کاظمی حضور داشت. همیشه حس می‌کنم خدا این افراد را نگه داشته و از «طلاهایی» که در دفاع مقدس باقی مانده‌اند، یکی از آنها شهید احمد کاظمی بود.
کارگردان مستند «ماجرای امروز» همچنین در خصوص ضعف تولیدات آثار مربوط به تحولات یکساله اخیر بویژه عملیات «طوفان الاقصی» اظهار کرد: اشکالی که همیشه در فعالیت‌های فرهنگی وجود دارد این است که وقتی جنگی مثل جنگ غزه اتفاق می‌افتد، یک پویش راه می‌افتد و همه شروع به فعالیت می‌کنند، یا وقتی یاد لبنان می‌افتیم، پویش‌ها راه می‌افتد و همه به میدان می‌روند. این‌ها همیشه مربوط به جنگ‌های خاص است، اما نکته اینجاست که اتفاقاً روزهای بعد از جنگ، روزهای تحولات بیشتر است. ما باید مستندهایی داشته باشیم که به این تحولات پرداخته و نه فقط به جنگ‌های میدانی.
مثلاً در مورد جنگ غزه، یک مدل مستند می‌توانیم بسازیم که به اتفاقات بعد از جنگ و بازگشت نیروها بپردازد. من خودم حدود ۳۰ روز از جنگ ۶۶ روزه غزه را در میدان بودم. آن زمان وظیفه خاصی داشتم، اما حالا کسی که می‌رود، وظیفه متفاوتی دارد. اتفاقاً آن داستان‌ها و روایت‌ها می‌توانند بیشتر از تغییرات و بازگشت‌ها باشند.
وی افزود: متاسفانه همیشه حس کرده‌ام که مدیریت در مستندسازی جنگ‌ها، به ویژه مستندهای مقاومت، ضعیف است. اغلب دوستان بر اساس دغدغه‌های شخصی کار می‌کنند و این باعث شده که مستندهای مقاومت دچار ضعف شوند و به درستی به آن پرداخته نشود. معتقد بودم باید کسی مانند شهید آوینی در عرصه حضور می داشت تا به هر یک از افراد وظیفه ای را بدهد و آنها را راهنمایی کند. ولی در برخورد با شهید آوینی تنها به همین اکتفا کرده ایم که خیلی از مسائل، مانند وضو گرفتن و نماز خواندن، اهمیت دارند، اما نباید این‌ها را معادل با همه چیزهای دیگر دانست. وقتی ما فقط روی همین مسائل تاکید می‌کنیم و چیزهای دیگر را نادیده می‌گیریم، در واقع یه آوینی ظلم کرده‌ایم.
کارگردان مستند «فرکانس ۶۰۵۵مرگ» در پایان این گفتگو و در نقد وضعیت موجود سینمای مستند تصریح کرد: یکی از مشکلات اساسی سینمای مستند این است که جامعه مستند نمی‌تواند حرف خود را به مخاطب عام برساند. به طور معمول یا پلتفرم‌هایی بصورت محدود وجود دارند، یا صدا و سیما که به طور خاص این کار را انجام می‌دهد. اما مسئله اینجاست که مستند باید به مخاطب عام برسد و اثرگذار باشد. اگر این اتفاق نیفتد، مستند نتوانسته است رسالت خود را به درستی انجام دهد.
شایان ذکر است که روزگار احمد به تهیه کنندگی ساسان فلاح فر و کارگردانی محسن اردستانی رستمی و با صدای سید جواد هاشمی در دو بخش ملی و شهید آوینی در ۱۸ جشنواره سینما حقیقت حضور دارد و دوشنبه ۱۴۰۳/۹/۱۹ ساعت ۱۷:۳۰ سالن یک و نیز پنج شنبه ۱۴۰۳/۹/۲۲ سالن پنج پردیس چارسو به نمایش در خواهد آمد.
