چرا پرندگان مهاجر به زیستگاه‌شان برنمی‌گردند؟
رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی استان اصفهان گفت: ممکن است پرندگان در زیستگاه بخصوصی با یک خشکی روبه‌رو شوند، تصمیم به مهاجرت بگیرند و دیگر هرگز به آنجا بازنگردند.
به گزارش ایسنا؛ مریم امیدی درخصوص اکوسیستم پرندگان، اظهار کرد: نه‌تن‌ها پرندگان بلکه تمامی زیستمندان و گونه‌های جانوری و گیاهی حلقه‌های حیات و به یکدیگر وابسته‌اند. حذف هر گونه‌ای از اکوسیستم تأثیرات جبران‌ناپذیری بر محیط‌زیست می‌گذارد. برای نمونه، اگر در اکوسیستمی پرندگان شکاری از بین بروند، تعداد جوندگان زیاد می‌شوند.
وی با تأمل در این نکته که جوندگان عامل انواع بیماری‌ها هستند، یادآور شد: همین جوندگان می‌توانند بیماری سالک را به انسان منتقل کنند. حتی آفت محصولات کشاورزی محسوب می‌شوند. بی‌تردید، «تعادل» اصلی حیاتی است و هرگونه کاهش یا افزایش گونه‌ها تأثیر و پیامدهای خاص خود را دارد.
رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش، موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی استان اصفهان افزود: زیبایی‌شناسی بحثی است که سال‌های اخیر در کل دنیا رواج پیدا کرده. در ایران و در برخی فصول سال، مردم برای عکاسی از پرندگان با انواع تلسکوپ و دوربین هزینه می‌کنند. در اینجا، هم‌زمان با زیبایی‌شناسی باید از بحث لذت‌بردن هم یاد کرد. نباید فراموش کرد که این حضور و زیست پرندگان برای آگاهی، افزایش دانش و شناخت هرچه بهتر آنها نیز فرصت و ظرفیت است.
امیدی در ادامه خاطرنشان کرد: حذف پرندگان گاهی به‌علت خشک‌شدن محیط زیستشان رخ می‌دهد. ممکن است پرندگان در زیستگاه بخصوصی با یک خشکی روبه‌رو شوند، تصمیم به مهاجرت بگیرند و دیگر هرگز به آنجا بازنگردند. وقتی یک پرنده به زیستگاه به‌خصوصی بازنمی‌گردد، یعنی این زیستگاه ناپایدار و ازدست‌رفته است. هرچه این تنوع زیستی از دست برود و نظم چرخه اکوسیستم برهم بخورد، خود انسان هم ضرر می‌کند.
رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش، موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی استان اصفهان با بیان اینکه فعالیت‌های انسان بر جمعیت پرندگان تأثیرگذار است، گفت: اقدامات حساب‌نشده انسان‌ها می‌تواند به تغییر اقلیم و پیامدهایی، چون خشکسالی منجر شود. بسیاری از زیستگاه‌های پرندگان در دنیا به تنش خشکی دچار شده‌اند که یکی از آنها ایران است.
گاوخونی و زاینده‌رود؛ زیستگاه ناپایدار پرندگان
امیدی گفت: هم‌اکنون در ایران با کاهش نزولات جوی روبه‌رو هستیم. درواقع، کشوری هستیم که درگیر تنش آبی است و بسیاری از پوشش‌های گیاهی از دست رفته است. در حالی که برخی از آنها زیستگاه گونه‌های مختلف ازجمله پرندگان هستند. تالاب بین‌المللی گاوخونی و رودخانه زاینده‌رود از نمونه‌های بارز آن است که حقابه آن به‌علت کم‌آبی تأمین نمی‌شود.
او با نظر به علل از بین رفتن زیستگاه‌ها تصریح کرد: یکی از دلایل خشکی، به تغییر اقلیم و دیگری به سوءمدیریت و برداشت‌های نادرست از طبیعت و منابع آبی مربوط می‌شود. بهره‌برداری بی‌رویه، خشکی‌ها را حاد و تنش را بیشتر کرده است.
رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش، موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی استان اصفهان با نظر به وضعیت مهاجرت پرندگان اظهار کرد: ازجمله عللی که باعث می‌شود پرندگان در فصل مهاجرت خود، از این اقدام خود خودداری کنند، استفاده از سموم برای محصولات کشاورزی، نورپردازی‌های متعدد در پارک‌ها و آلودگی صوتی است. پرندگان در چنین وضعیتی احساس ناامنی می‌کنند. این نبود امنیت می‌تواند بر زاد و ولدشان تأثیر بگذارد.
امیدی با اشاره به اینکه با از بین رفتن یک زیستگاه منابع غذایی آن هم از دست می‌رود، اضافه کرد: همین تأمین‌نشدن غذا نقش مهمی در بازنگشتن پرندگان دارد. شکار غیرمجاز نیز باعث شده که پرندگان از گردونه چرخه حیات خارج شوند و در معرض خطر انقراض باشند. بعضی از پرندگان، گونه‌های نادری هستند که با شکارشدن، جمعیتشان به انقراض نزدیک می‌شوند.
او با نظر به اهمیت ارتقاء آگاهی مردم درخصوص پرندگان خاطرنشان کرد: یکی از راه‌های افزایش آگاهی جامعه، آموزش در مدارس است. هنگامی که دانش‌آموزان در کلاس‌های درس از چگونگی حفاظت گونه‌های جانوری یاد بگیرند و با پرندگان آشنا و به آنها علاقه‌مند شوند، قطعاً فرهنگ‌سازی نیز محقق خواهد شد.
