شش سیاره جوان در رقصی کیهانی/ می‌توانند راز زندگی را فاش کنند؟
درحالی‌که منظومه‌های چندسیاره‌ای در کهکشان ما رایج هستند، آنهایی که در یک شکل‌گیری گرانشی تنگ به نام «رزونانس» شناخته می‌شوند توسط ستاره‌شناسان بسیار کمتر مشاهده می‌شوند. در این حالت، نزدیک‌ترین سیاره به ستاره به‌ازای هر دو سیاره بعدی که رزونانس ۳/۲ نامیده می شود، سه دور می چرخاند، الگویی که در بین چهار سیاره نزدیک تکرار می شود.
یک کشف کیهانی در همسایگی کهکشان ما
در دل صورت فلکی Coma Berenices با تنها ۱۰۵ سال نوری از زمین، ستاره‌ای به نام HD ۱۱۰۰۶۷ در حال درخشش است که توجه بسیاری از دانشمندان را به خود جلب کرده است. این ستاره به همراه شش سیاره فراخورشیدی خود در حرکتی هماهنگ و به‌دقت تنظیم‌شده در حال گردش به‌دور خود هستند، شبیه به یک رقص کیهانی که توسط نیروهای جاذبه هدایت می‌شود. اما تحقیقات جدید نشان می‌دهند که این سیستم ممکن است در حقیقت بسیار جوان‌تر از آن چیزی باشد که پیش‌تر تصور می‌شد؛ یعنی می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر شانس وجود حیات در این سیستم داشته باشد.
ستاره‌ای با ۸ میلیارد سال سن
درگذشته، محققان با استفاده از نمودار هرتسپرونگ-راسل (Hertzsprung-Russell diagram) که به طور معمول برای تعیین سن ستارگان از آن استفاده می‌شود، سن ستاره HD ۱۱۰۰۶۷ را حدود ۸ میلیارد سال تخمین زده بودند. اما پژوهشگران معتقدند این روش در مورد ستارگانی که جرم کمتری از خورشید دارند، ممکن است دچار خطا شود.
بررسی سرعت چرخش و فعالیت‌های ستاره
کلاوس-پیتر شرودر، ستاره‌شناس دانشگاه گواناخواتو در مکزیک به همراه همکاران خود، تحقیقاتی جدید انجام دادند تا سن دقیق‌تری برای این ستاره به دست آورند. آنها با بررسی فعالیت‌های ستاره و سرعت چرخش آن، سن HD ۱۱۰۰۶۷ را حدود ۲.۵ میلیارد سال تخمین زدند که تقریباً ۵.۵ میلیارد سال کمتر از تخمین‌های قبلی است.
روش‌های جدید برای تعیین سن ستاره
در این تحقیق، پژوهشگران برای بررسی فعالیت‌های ستاره از کلسیم یونیزه استفاده کردند. این عنصر در جو ستارگان داغ به‌راحتی قابل‌شناسایی است و بر اساس میزان تابش خاص آن می‌توان به فعالیت ستاره پی برد. ستاره‌ای که جوان‌تر باشد، تابش بیشتری از خود نشان می‌دهد. به گفته کلاوس – پیتر شرودر، ستاره‌ای مانند خورشید ما که در میانه چرخه زندگی خود است، فعالیتی متوسط دارد، اما این ستاره از آن بسیار فعال‌تر است.
۲۷ روز زمان برای یک چرخش کامل
پس از آن محققان سرعت چرخش ستاره را نیز بررسی کردند. ستاره HD ۱۱۰۰۶۷ حدود ۲۰ روز زمینی برای یک دور چرخش کامل نیاز دارد که نشان می‌دهد هنوز در مراحل ابتدایی کاهش سرعت چرخش خود است. به‌عنوان مقایسه، خورشید که قدیمی‌تر است برای یک چرخش کامل حداقل ۲۷ روز زمان نیاز دارد.
آیا این ستاره برای زندگی مناسب است؟
باتوجه‌به سن جدید و جوان این ستاره، امکان وجود زندگی در سیارات این سیستم ممکن است تحت‌تأثیر قرار گیرد. در حال حاضر، تمامی شش سیاره شناخته‌شده در این سیستم در نزدیکی ستاره قرار دارند؛ جایی که شرایط آن قدر داغ است که امکان زندگی وجود ندارد. اما به گفته کلاوس – پیتر شرودر، سیارات بیشتری ممکن است در منطقه‌ای دورتر از ستاره و در منطقه‌ای که شرایط دمایی معتدل‌تری دارد، قرار بگیرند.
تأثیر منفی بر محیط‌زیست
ستارگان جوان مانند HD ۱۱۰۰۶۷ معمولاً مقادیر زیادی اشعه X و گاما تولید می‌کنند که می‌تواند برای حیات خطرناک باشد. این اشعه‌ها می‌توانند بر محیط‌زیست سیارات دورتر از ستاره تأثیر منفی بگذارند و احتمال حیات در آنها را کاهش دهند.
تأثیرات این کشف بر جستجوی حیات
سن دقیق‌تر HD ۱۱۰۰۶۷ نه‌تنها به ما کمک می‌کند تا درک بهتری از مراحل تکامل ستاره‌ها و سیارات آن داشته باشیم، بلکه ممکن است راه را برای بررسی بیشتر احتمال وجود حیات در این سیستم باز کند. درحالی‌که شرایط موجود در نزدیکی ستاره به نظر برای زندگی نامساعد است، ممکن است سیاراتی با شرایط مناسب‌تر در فاصله‌های دورتر از ستاره در حال شکل‌گیری باشند. باوجود این، تأثیرات خطرناک اشعه‌های تولیدی توسط ستاره جوان ممکن است این شانس‌ها را محدود کند.
در واقع این کشف جدید نشان می‌دهد در دنیای کیهانی هیچ‌چیز به‌طورقطع مشخص نیست و همچنان باید برای کشف رازهای بیشتر منتظر بمانیم.
