سفر به زادگاه رستم و سوشیانت؛ کوه خواجه کجاست و چگونه به آن سفر کنیم؟
راهنماتو- سرزمین اساطیری سیستان و بلوچستان، سرزمین جادو و جنگ، محل تلاقی کویر و دریا از ۲ ناحیه شمال و جنوب تشکیل و از گذشته دور مکان تولد اساطیر از سوشیانت تا رستم دستان بوده و آیین و اسطوره با سرنوشت مردمان آن گره خورده است.
به گزارش راهنماتو، یکی از راز آلودترین مکان های این منطقه باستانی کوه خواجه در هامون است که نام باستانی آن اوشیدا (در زبان فارسی میانه = ابدی) است. کوهی که به طرز شگفت انگیزی برای تمام ادیانی که در منطقه حاضر شدند (هندوئیسم، بودائیسم، زرتشتی، اسلام و مسیحیت) مقدس جلوه کرد، گویی اوشیدا مقدر بود که برای «ابد» مقدس بماند.
چرا سیستان و بلوچستان در دوره باستان سرزمینی مقدس بود؟
سیستان و بلوچستان در افسانه‌های ایران باستان جایگاه ویژه‌ای دارد و به عنوان سرزمینی اسطوره‌ای و حماسی شناخته می‌شود. این منطقه در شاهنامه فردوسی نیز به کرات نام برده شده و حوادث و شخصیت‌های مهمی از این سرزمین در داستان‌های شاهنامه نقش‌آفرینی می‌کنند. این سرزمین در کتاب اوستا نیز، یازدهمین سرزمینی است که ” اهورامزدا ” آفریده و پایگاهی مهم برای بقا و احیای این دین محسوب می شود.
دلایل اهمیت سیستان و بلوچستان در افسانه‌های ایران باستان:
سرزمین رستم و زال: سیستان به عنوان زادگاه رستم، پهلوان نامدار ایران، شناخته می‌شود. داستان‌های حماسی درباره رستم و زال که در شاهنامه آمده‌اند، به این منطقه اهمیت بسیاری بخشیده‌اند.
سرزمین منجیان زرتشتی: بنابر باورهای آیین مزدیسنا و اسطوره‌های پهلوی، در پایان هزاره دوازدهم، براى سومین بار از خاندان بهروز پارسا، دوشیزه‌‌اى به آب دریاچه هامون داخل و آخرین رهاننده یا «سوشیانت»، موسوم به «استوت ارته» از وى زاییده شد. سوشیانت بزرگترین منجی در کیش زرتشتی محسوب می شود و کسی است که در پایان جهان دنیا را از شر نیروهای بدی و تاریکی می رهاند.
بدین ترتیب می بینیم که سرزمین سیستان و بلوچستان و به ویژه منطقه هامون جایگاهی رازآلود و حتی آخرالزمانی در باورهای مردمان ایران باستان دارد. این سرزمین همچنین مرکز توجه داستان های ملی ایران و زادگاه قهرمانان بزرگی همچون زال و رستم بود که داستان های آنها نقشی بی بدیل در حفط هویت ملی ایرانیان در طول تاریخ ایفا کرد.
کوه خواجه؛ مکانی اسرارآمیز در دل تاریخ
کوه خواجه، با شکوه و عظمت خود، یکی از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بی‌نظیر سیستان و بلوچستان است. این کوه کهنسال، با قدمتی چندین هزار ساله، رازهای بسیاری را در دل خود نهفته دارد که هنوز هم دانشمندان و باستان‌شناسان را به خود مشغول کرده است. در این مقاله، به بررسی ابعاد مختلف کوه خواجه، از تاریخچه و اهمیت آن تا جاذبه‌های گردشگری و نحوه دسترسی به آن خواهیم پرداخت.
تاریخچه کوه خواجه
کوه خواجه، با ارتفاع تقریبی 609 متر از سطح دریا، در دل دشت سیستان قرار گرفته است. این کوه که در گذشته به عنوان جزیره‌ای در میان دریاچه هامون خودنمایی می‌کرده، در طول تاریخ شاهد تحولات بسیاری بوده است. برخی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخی مرتبط با کوه خواجه عبارتند از:
دژ مستحکم در دوران باستان: کوه خواجه در گذشته به عنوان یک دژ مستحکم و غیرقابل نفوذ مورد استفاده قرار می‌گرفته است. آثار به جا مانده از این دوران نشان از اهمیت استراتژیک این کوه در گذشته دارد.
مرکز مذهبی زرتشتیان: در دوران زرتشتی، کوه خواجه به عنوان یکی از اماکن مقدس این دین مورد احترام بوده است. آتشکده‌ها و نیایشگاه‌های متعددی در اطراف این کوه ساخته شده بود.
تخت جمشید خشتی: کوه خواجه به دلیل معماری خاص خود، به تخت جمشید خشتی شهرت یافته است. این بنا با استفاده از خشت و گل ساخته شده و نشان از معماری پیشرفته در آن دوران دارد.
مرکز توجه ادیان مختلف: کوه خواجه در طول تاریخ، مورد توجه ادیان مختلفی از جمله زرتشتی، مسیحی و اسلامی بوده است. این موضوع نشان از اهمیت فرهنگی و مذهبی این کوه دارد.
جاذبه‌های گردشگری کوه خواجه
کوه خواجه با جاذبه‌های متنوع خود، هر ساله گردشگران بسیاری را به سوی خود می‌کشاند. از جمله مهم‌ترین جاذبه‌های این کوه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
آثار باستانی: ویرانه‌های قلعه‌ها، آتشکده‌ها و بناهای تاریخی دیگر، از جمله مهم‌ترین جاذبه‌های کوه خواجه هستند. این آثار، نمایانگر تمدن‌های کهن و شکوه گذشته این منطقه هستند.
منظره طبیعی زیبا: کوه خواجه با چشم‌اندازی بی‌نظیر از دشت سیستان، یکی از زیباترین مناطق طبیعی ایران است.
مکان مقدس: کوه خواجه برای بسیاری از افراد، یک مکان مقدس و معنوی محسوب می‌شود.
امکانات گردشگری: در اطراف کوه خواجه، امکانات گردشگری مانند اقامتگاه‌های بومگردی، رستوران‌ها و سرویس‌های بهداشتی فراهم شده است.
بهترین زمان بازدید از کوه خواجه
بهترین زمان برای بازدید از کوه خواجه، فصل‌های بهار و پاییز است. در این فصول، هوا معتدل بوده و می‌توان از طبیعت زیبای اطراف کوه لذت برد.
کوه خواجه کجاست؟
کوه خواجه از مهم‌ترین جاهای دیدنی استان سیستان و بلوچستان است و در شهرستان هامون، بخش تیمورآباد و دهستان کوه خواجه قرار دارد.
فاصله کوه خواجه از زابل: ۳۷ کیلومتر
فاصله کوه خواجه از زاهدان: ۲۳۰ کیلومتر
فاصله کوه خواجه از چابهار: ۸۵۱ کیلومتر
فاصله کوه خواجه از ایرانشهر: ۵۴۲ کیلومتر
نحوه دسترسی به کوه خواجه
از طریق بلوار شهید میرحسینی زابل و پس از عبور از فلکه رستم، وارد جاده زابل-محمدآباد شوید. پس از طی چند کیلومتر به ورودی جاده کوه خواجه خواهید رسید. پس از گذر چند روستا به هامون‌شهر و روستای لطف الله و در نهایت به کوه خواجه خواهید رسید. فاصله روستای لطف الله تا کوه خواجه سه کیلومتر است و زابل حدود ۴۰ دقیقه با خودرو، از کوه خواجه فاصله دارد.
نکات مهم برای بازدید از کوه خواجه
پوشش مناسب: به دلیل گرمای زیاد در فصل تابستان، بهتر است لباس‌های نخی و خنک بپوشید.
کفش مناسب: برای پیاده‌روی در مسیرهای کوهستانی، کفش مناسب همراه داشته باشید.
آب آشامیدنی: به دلیل نبود امکانات کافی برای تهیه آب آشامیدنی در مسیر، بهتر است آب کافی همراه داشته باشید.
محافظت از محیط زیست: از ریختن زباله در طبیعت خودداری کرده و به حفظ محیط زیست کمک کنید.
کوه خواجه، نگینی درخشان در قلب سیستان، منتظر شماست تا از زیبایی‌های آن لذت ببرید و با تاریخ و فرهنگ این منطقه آشنا شوید.
