راهنمای جامع مصرف، عوارض و تداخلات دارویی

دگزامتازون یک کورتیکو استروئید است که از انتشار ماده‌هایی که باعث التهاب در بدن می‌شوند جلوگیری می‌کند. 

دگزامتازون برای درمان بسیاری از بیماری‌های مختلف التهابی مانند اختلالات آلرژیک و بیماری‌های پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

داروی دگزا متازون در شرایط گوناگونی مورد استفاده قرار می‌گیرد، دگزامتازون همچنین برای درمان کولیت اولسروز، آرتریت، پسوریازیس و اختلالات تنفسی، همچنین در بسیاری از موارد دیگر نیز مصرف می‌گردد. 

اطلاعات مهم

اگر دچار یک عفونت قارچی در هر قسمت از بدن خود شده اید، از مصرف دگزامتازون باید خودداری کنید. 

بهتر است با پزشک خود درباره وضعیت سلامتی و مصرف هر گونه دارویی دیگر مشورت کنید. مصرف استروئیدها بر بیماری‌های فراوانی تاثیر دارد، همچنین از طرفی داروهای زیادی هستند که با استروئیدها تداخل دارند. 

در صورتی که از هر گونه استرس غیر طبیعی، به عنوان نمونه یک بیماری جدی، تب یا عفونت رنج می‌برید یا به تازگی تحت عمل جراحی یا فوریت‌های پزشکی قرار گرقته اید، به احتمال زیاد تغییر دوز مصرف دگزامتازون برای شما ضروری است. طی درمان، هر گونه شرایطی که ممکن است بر شرایط سلامت شما تاثیر گذار باشد را به پزشک خود گزارش دهید. 

دگزامتازون ممکن است موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن شود، و در نتیجه این امر ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به عفونت‌ها قرار بگیرید و یا در صورتی که قبلا عفونتی را تجربه می‌کرده اید، وضعیت کنونی شما را بدتر کند. هر بیماری یا عفونتی که در طی چند هفته اخیر داشته‌اید و یا در حال حاضر به آن مبتلا هستید را با پزشک خود اطلاع دهید. 

از قرارگیری در معرض افرادی که بیماری عفونتی دارند، بهتر است بپر هیزید. در صورتی که در معرض ابتلا به آبله مرغان یا سرخک قرار گرفتید، برای انجام اقدامات پیشگیرانه به پزشک مراجعه کنید و از او راهنمایی بگیرید. زیرا چنین شرایطی، در افرادی که از داروهای استروئیدی استفاده می‌کنند، می‌تواند خطرناک و حتی تهدید کننده باشد. 

واکسیناسین در طی مصرف این داروهای استروئیدی، به احتمال قوی تاثیر مطلوبی نداشته باشد. 

نکات مهم قبل از مصرف

در صورتی که به داروی دگزامتازون حساسیت دارید، یا از مشکلات نام برده شده رنج می‌برید، از مصرف این دارو بپرهیزید: 

• عفونت قارچی در هر بخشی از بدن

پزشک خود را از موارد نام برده شده، مطلع سازید: 

• بیماری کبدی (مانند سیروز کبدی) 

• بیماری کلیوی

• اختلالات تیروئیدی

• مالاریا

• بیماری سل

• پوکی استخوان

• اختلال عضلانی یا ماهیچه‌ای

• آب سیاه یا آب مروارید

• عفونت‌های چشمی، تبخال چشم

• زخم معده، بیماری التهابی روده، و بیماری‌های مشابه

• افسردگی یا بیماری‌های روحی روانی

• نارسایی احتقانی قلب

• فشار خون بالا

داروهای استروئیدی، سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و تضعیف می‌کند. به همین دلیل چنین افرادی ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به عفونت‌های گوناگون قرار بگیرند. داروهای استروئیدی همچنین می‌توانند عفونت‌هایی که از قبل به آن‌ها مبتلا بوده‌اند را بدتر کند و یا به معنایی فعال‌تر سازد. 

هنوز مشخص نشده است که آیا این دارو به جنین آسیب می‌رساند یا خیر. در صورتی که باردار هستید و یا قصد باردار شدن دارید، از راهنمایی پزشک خود در این زمینه استفاده کنید. 

در صورتی که در دوران شیردهی قرار دارید، نباید به هیچ عنوان از دگزامتازون استفاده کنید. 

نحوه مصرف

دگزامتازون را تنها در صورت تجویز پزشک می‌توانید مصرف کنید و قبل از استفاده، تمامی مواردی که روی جلد دارو ذکرشده است را به دقت مطالعه نمایید. همچنین از مصرف دوز بیشتر یا کمتر از مقداری که برای شما تعیین شده است، بپرهیزید. پزشک شما ممکن است برای اینکه نتیجه مطلوبی را در اثر مصرف این دارو دریافت کند، دوز مصرفی شما را هر از گاهی تغییر دهد. 

چنانچه دچار استرس‌های غیر طبیعی، مانند بیماری‌های جدی، تب یا عفونت شده‌اید و یا یک عمل جراحی پیش رو دارید و باید تحت مراقبت‌های پزشکی قرار بگیرید، احتمالا نیاز باشد که در دوز مصرفی خود تغییراتی ایجاد کنید. در مورد شرایطی که در آن قرار گرفته‌اید و بر روی شما تاثیر می‌گذارد، با پزشک خود مشورت کنید. 

مصرف داروی دگزامتازون می‌تواند باعث شود که جواب برخی از آزمایشات، غیر معمول شود؛ بنابراین به پزشک خود قبل از در خواست هر گونه آزمایشی، شرایط را اطلاع دهید که در حال مصرف این دارو هستید. 

هیچ وقت مصرف داروی دگزامتازون را به صورت ناگهانی متوقف نکنید، چرا که در این صورت ممکن است عوارض ناخوشایندی در شما بروز پیدا کند. برای پیشگیری از ایجاد این عوارض ناخوشایند، در رابطه با قطع مصرف این دارو با پزشک خود صحبت کنید. 

بهتر است همیشه با خود یک نوشته مخصوص به همراه داشته باشید که نشان دهد در حال مصرف داروی دگزامتازون هستید. 

دارو را در دمای اتاق نگهداری کرده و دور از گرما و رطوبت قرار دهید. 

مصرف کمتر از میزان تجویز شده

در صورتی که یک یا چند بار مصرف این دارو را فراموش کردید، باید با پزشک خود تماس بگیرید و از او راهنمایی بخواهید. 

اگر این دارو را بیشتر از میزان مورد نیاز مصرف کردید، به موارد اورژانسی مراجعه کنید و یا از پزشک خود کمک بگیرید. 

مصرف بیش از حد این دارو به نظر نمی‌رسد که باعث بروز علائم خطرناکی شود. اما در صورتی که برای طولانی مدت، میزان زیادی از این داروی استروئیدی را مصرف کنید، این امر می‌تواند منجر به ایجاد علائمی مانند نازکی پوست، به آسانی دچار کبودی شدن، تغییرات در شکل یا مکان چربی‌های موجود در بدن (خصوصا در صورت، پشت، گردن و کمر)، افزایش جوش‌های پوستی یا موهای صورت، مشکلات قاعدگی، ضعف یا ناتوانی جنسی، و همچنین کاهش میل جنسی شود. 

از انجام چه مواردی در حین مصرف دگزامتازون باید پرهیز کرد؟

از قرار گیری در معرض افرادی که دچار عفونت شده اند، خود داری کنید. در صورتی که در معرض ابتلا به آبله مرغان یا سرخک هستید، برای اقدامات پیشگیرانه به پزشک خود مراجعه کنید و از او مشورت بگیرید. زیرا این وضعیت، در افرادی که از داروهای استروئیدی استفاده می‌کنند، می‌تواند خطرناک و یا حتی تهدید کننده باشد. 

در حین مصرف این دارو، از مصرف الکل بپرهیزید. 

همچنین اگر در دوره مصرف این دارو واکسنی نیاز دارید، آن را نزنید، زیرا در این دوران که داروی دگزامتازون را مصرف می‌کنید، دریافت واکسن تاثیری نخواهد داشت و از شما در برابر بیماری‌ها چندان محافظتی را به ارمغان نمی‌آورد. منظور واکسن‌هایی است که شامل موارد نام برده شده باشند: واکسن سرخک، سرخجه، فلج اطفال، روتا ویروس (شایع‌ترین عفونت کودکان)، تیفوئید (حصبه)، تب زرد، واریسلا (آبله مرغان)، زوستر (زونا) و واکسن آنفولانزا. 

عوارض جانبی دگزامتازون

در صورتی که هر یک از علائم آلرژیک نسبت به این دارو، شامل کهیر، سختی در نفس کشیدن، التهاب صورت، لب ها، زبان یا گلو خود مشاهده کردید، حتما با پزشک خود تماس بگیرید. 

در صورت تجربه هر یک از علائم زیر با پزشک خود مشورت کنید: 

• سفت شدن عضلات، ضعف، یا احساس لرز

• اختلال در بینایی و درد در چشم

• تنگی نفس (حتی نوع خفیف آن)، التهاب یا تورم، افزایش سریع وزن

• افسردگی شدید، افکار یا رفتار غیر معمول

• تشنج

• مدفوع خونی، سرفه به همراه بالا آوردن خون

• درد در قسمت پایین کمر، خون در ادرار، ادرار ناچیز

• گیجی و سردرگمی، بی‌حسی یا احساس سوزش در اطراف دهان

• ضربان قلب تند یا آهسته، نبض ضعیف

• اختلال در لوزالمعده – علائم: درد شدید در بالای شکم که تا قسمت پشت نیز گسترش می‌یابد، حالت تهوع و استفراغ، افزایش ضربان قلب

• میزان پایین پتاسیم در خون – گرفتگی عضلات پا، یبوست، ریتم نامنظم قلب، لرزش در قفسه سینه، افزایش ادرار یا تشنگی، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن

• فشار خون بسیار بالا و خطرناک – سر درد شدید، تاری دید، تپش در گردن یا گوش ها، خون دماغ شدن، اضطراب

عوارض جانبی شایع در اثر مصرف دگزامتازون شامل موارد زیر می‌شود: 

• حبس مایعات در بدن (التهاب و تورم در قسمت دست و مچ پا) 

• اختلال در خواب، تغییرات خلق و خو

• آکنه، رنگ پریدگی یا کبود شدن، نازک شدن پوست، خشکی پوست

• دیر خوب شدن زخم

• افزایش میزان تعریق، افزایش رشد موها

• سر درد، سر گیجه، احساس چرخش

• حالت تهوع، دل درد، نفخ

• ضعف عضلات

• تغییرات در شکل یا مکان چربی‌های موجود در بدن (به ویژه در بازو ها، پا ها، صورت، گردن، سینه و کمر) 

البته شایان ذکر است این موارد تنها تعدادی از عوارض جانبی مصرف این دارو است و ممکن است پس از استفاده از آن عوارض دیگری نیز رخ بدهد. اگر شاهد موارد دیگری بودید، با پزشک خود مشورت کنید. 

تداخل دارویی

داروهای فراوانی ممکن است با دگزا متازون تداخل داشته باشند. تنها تعداد کمی از این داروها در این مقاله نام برده شده اند. در صورتی که قصد دارید هر دارویی را شروع به مصرف کنید و یا مصرفش را متوقف کنید حتما این مسئله را با پزشک خود در میان گذارید، داروهایی نظیر: 

• آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد قارچ

• قرص‌های کنترل بارداری یا درمان‌های هورمونی جایگزین

• رقیق کننده‌های خون – وارفارین، Coumadin، Jantoven

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی – آسپرین، ایبوپروفن (Advil, Motrin)، ناپروکسن (Aleve)، سلکوکسیب، ملوکسیکام و سایر موارد دیگر

لازم به ذکر است که لیست بالا تمامی داروهایی که با دگزامتازون ممکن است با آن‌ها تداخل داشته باشد را در بر ندارد و سایر داروها نیز ممکن است با این دارو تداخل پیدا کنند، از داروهای با نسخه و بدون نسخه گرفته تا ویتامین‌ها و داروهای گیاهی. 

کلام آخر

به یاد داشته باشید، دگزامتازون و تمامی داروهای دیگر را دور از دسترس کودکان قرار دهید و هرگز داروی خود را با افراد دیگر به اشتراک نگذارید.