حقیقت تکان دهنده «عامل نارنجی»؛ از سلاح مرگبار جنگی تا میراث تلخ نقص های مادرزادی
با گذشت نزدیک به ۵۰ سال از پایان جنگ ویتنام، آثار این درگیری هنوز پابرجاست.
جنگی که چندین دهه طول کشید، هزینه‌های انسانی سنگینی را برای تمامی طرف‌ها به همراه داشت و جان حدود دو میلیون غیرنظامی را گرفت.
بر اساس تخمین ارتش آمریکا، حدود ۲۵۰ هزار سرباز ویتنام جنوبی و نزدیک به ۶۰ هزار نیروی آمریکایی در این نبرد کشته شدند.
اگرچه این جنگ خونین در سال ۱۹۷۵ خاتمه یافت، اما تأثیرات آن برای نسل‌های آینده ویتنام همچنان ادامه داشت.
در سال ۱۹۶۲، جان اف. کندی برنامه‌ای به نام «عملیات رنچ هند» را آغاز کرد که سرنوشت میلیون‌ها نفر را برای همیشه تغییر داد.
ارتش آمریکا برای یافتن دشمنان در جنگل‌ها و مزارع متراکم ویتنام، مناطقی وسیع را با استفاده از علف‌کش‌های قوی سم‌پاشی کرد.
این ماده شیمیایی که به شکل مه نارنجی‌رنگی دیده می‌شد، توسط هواپیماهای باری و هلیکوپترها پخش شد.
بین سال‌های ۱۹۶۲ تا ۱۹۷۱، آمریکا بیش از ۸۰ میلیون لیتر از این علف‌کش را طی ۶,۵۰۰ عملیات هوایی در ویتنام پخش کرد.
گفته می‌شود که این عملیات نزدیک به ۲۰ درصد از جنگل‌های جنوب ویتنام را تخریب کرده است.
اما استفاده از این ماده به‌عنوان یک سلاح جنگی پیامدهای جبران‌ناپذیری را به همراه داشت.
برآورد شده که حدود سه میلیون نفر در ویتنام از مشکلات شدید سلامتی ناشی از این علف‌کش سمی رنج می‌برند.
در این میان، ۱۵۰ هزار کودک با نقص‌های مادرزادی شدیدی متولد شده‌اند که تصاویر آنها بسیار تأثربرانگیز است.
این داستان تلخ درباره «عامل نارنجی» است؛ یکی از بی‌رحمانه‌ترین سلاح‌های شیمیایی استفاده‌شده در تاریخ جنگ‌ها.
جنگ ویتنام که به نام جنگ دوم هندوچین نیز شناخته می‌شود، در نوامبر ۱۹۵۵ آغاز شد و سال‌ها ادامه یافت.
یکی از دلایل اصلی ورود آمریکا به این جنگ، جلوگیری از گسترش کمونیسم بود.
در دهه ۱۹۶۰، سربازان ویتنام شمالی با اتخاذ تاکتیک‌های جنگ چریکی، از جنگل‌ها و مزارع به‌عنوان مخفیگاه استفاده می‌کردند.
آمریکا تصمیم گرفت با استفاده از علف‌کش‌های قوی، پوشش‌های گیاهی را نابود کرده و این مخفیگاه‌ها را از بین ببرد.
این ترکیب شیمیایی که اولین بار در بحران مالایا توسط بریتانیایی‌ها استفاده شده بود، در ویتنام نیز مورد استفاده قرار گرفت.
اولین پروازهای سم‌پاشی در سال ۱۹۶۲ در جنوب ویتنام انجام شد و ارتش آمریکا مناطق هدف را برای این عملیات مشخص کرد.
اما این ماده حاوی «دیوکسین» بود که به‌عنوان یکی از سمی‌ترین مواد شیمیایی شناخته می‌شود.
بیش از چهار میلیون نفر به‌طور مستقیم در معرض این ماده قرار گرفتند.
این اقدام باعث دهه‌ها رنج و مشکلات متعدد شد.
طبق اعلام صلیب سرخ، حدود یک میلیون نفر به مشکلات سلامتی ناشی از «عامل نارنجی» دچار شده و نوزادانی با انگشتان اضافی، ناهنجاری‌های شدید و ناتوانی‌های ذهنی متولد شده‌اند.
برخی از آنها با نقص‌های جسمی مانند اندام‌های ناقص، فتق‌های دردناک و شکاف لب به دنیا آمده‌اند که زندگی آنها را کوتاه و پررنج کرده است.
بسیاری از این کودکان به دلیل رها شدن از سوی والدین خود یتیم شده‌اند و اکنون در مراکزی مانند یتیم‌خانه ها هستند.
والدین این کودکان نیز با نرخ بالایی به بیماری‌های مختلف مبتلا شده‌اند که پزشکان آن را به «عامل نارنجی» نسبت می‌دهند.
پزشکان معتقدند که این مشکلات از طریق شیر مادر به نسل‌های بعد منتقل شده اند. مطالعات دهه ۱۹۷۰ نیز سطوح بالای دیوکسین را در بدن مادران ویتنامی نشان داده است.
دائو وان لوی، یکی از سربازان ویتنامی که در سال ۱۹۶۷ در نبردهایی در نزدیکی مرز کامبوج حضور داشت، بارها در معرض «عامل نارنجی» قرار گرفت.
او اکنون دختری به نام دائو تی مای دارد که با مشکلات شدید جسمانی و ناتوانی دست و پنجه نرم می‌کند.
چندین نوع سرطان کشنده نیز با این ماده ارتباط دارد؛ از جمله سرطان خون مزمن، لنفوم هوچکین، سرطان پروستات و سرطان ریه و دستگاه تنفسی.
با وجود این شواهد، مقامات آمریکایی سال‌ها تأثیرات این ماده را کم‌اهمیت جلوه دادند و ادعا کردند که این علف‌کش نمی‌تواند باعث آسیب‌های جدی شود.
اما یک سال پس از پایان جنگ، اولاف پالمه، نخست‌وزیر پیشین سوئد، استفاده از این ماده را «جنایت زیست‌محیطی» خواند.
در سال‌های بعد، قربانیان شکایات متعددی علیه تولیدکنندگان این مواد شیمیایی مطرح کردند.
