جوز هندی چه خواصی دارد؟
جوز هندی ادویه محبوبی است که از دانه‌های درخت جوز هندی یا گردوی بویا (Myristica fragrans)، درخت همیشه‌سبز استوایی بومی اندونزی، بدست می‌آید. جوز هندی هم به صورت دانه‌ی کامل و هم به شکل ادویه‌ی آسیاب‌شده فروخته می‌شود. جوز هندی طعمی گرم و کمی آجیلی دارد و در دسرها و ترکیب ادویه‌ها و همچنین نوشیدنی‌هایی مانند چای ماسالا استفاده می‌شود.
جوز هندی را بیشتر به دلیل طعمش مصرف می‌کنند تا فوایدش برای سلامتی، اما جوز هندی دارای مجموعه‌ی شگفت‌انگیزی از ترکیبات قدرتمند است که ممکن است به پیشگیری از بیماری و ارتقای سلامت کلی نیز کمک کنند.
۱. حاوی آنتی‌اکسیدان‌های قوی است
اگرچه جوز هندی اندازه کوچکی دارد، اما دانه‌هایی که جوز هندی از آن گرفته می‌شوند، سرشار از ترکیبات گیاهی هستند که به عنوان آنتی‌اکسیدان در بدن عمل می‌کنند. آنتی‌اکسیدان‌ها ترکیباتی هستند که از سلول‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. اینها مولکولهایی هستند که یک الکترون جفت‌نشده دارند که آن‌ها را ناپایدار و واکنش‌پذیر می‌کند.
وقتی سطح رادیکال‌های آزاد بدن بیش از حد بالا رود، استرس اکسیداتیو رخ می‌دهد. این بیماری با شروع و پیشرفت بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند سرطان‌های خاص و بیماری‌های قلبی و عصبی مرتبط است. آنتی‌اکسیدان‌ها رادیکال‌های آزاد را خنثی کرده و از آسیب سلولی جلوگیری و سطح رادیکال‌های آزاد را کنترل می‌کنند.
جوز هندی حاوی مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان از جمله رنگدانه‌های گیاهی مانند سیانیدین‌ها، روغن‌های ضروری مانند فنیل پروپانوئیدها و ترپن‌ها و ترکیبات فنلی از جمله اسیدهای پروتوکاتچوئیک، فرولیک و کافئیک است.
یک مطالعه حیوانی نشان داده که مصرف عصاره جوز هندی از آسیب سلولی در موش‌های تحت درمان با ایزوپروترنول جلوگیری کرده، دارویی که سبب ایجاد استرس اکسیداتیو شدید می‌شود. موش‌هایی که عصاره جوز هندی دریافت نکردند، در نتیجه درمان آسیب بافتی و مرگ سلولی قابل‌توجهی را تجربه کردند. در مقابل، موش‌هایی که عصاره جوز هندی دریافت کردند، این اثرات را تجربه نکردند.
مطالعات لوله آزمایش نیز نشان داده که عصاره جوز هندی اثرات آنتی‌اکسیدانی قدرتمندی در برابر رادیکال‌های آزاد دارد.
۲. خاصیت ضدالتهابی دارد
التهاب مزمن با بسیاری از بیماری‌ها مانند بیماری قلبی، دیابت و آرتریت مرتبط است. جوز هندی سرشار از ترکیبات ضدالتهابی به نام مونوترپن‌ها از جمله سابینن، ترپینئول و پینن است. این ترکیبات ممکن است به کاهش التهاب در بدن کمک کرده و برای افرادی که شرایط التهابی دارند مفید باشد.
افزون بر این، طیف گسترده‌ای از آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این ادویه، مانند سیانیدین‌ها و ترکیبات فنلی، خواص ضد التهابی قدرتمندی دارند.
در یک مطالعه به موش‌ها محلول التهاب‌زا تزریق شد و سپس به برخی از آن‌ها روغن جوز هندی داده شد. موش‌هایی که روغن مصرف کردند کاهش قابل‌توجه التهاب، درد ناشی از التهاب و تورم مفاصل را تجربه کردند.
تصور می‌شود جوز هندی با مهار آنزیم‌های تقویت‌کننده‌ی التهاب، التهاب را کاهش می‌دهد. با این حال، هنوز مطالعات بیشتری درباره اثرات ضدالتهابی آن در انسان باید انجام شود.
۳. ممکن است میل جنسی را افزایش دهد
برخی مطالعات حیوانی نشان داده که جوز هندی ممکن است میل جنسی و عملکرد جنسی را افزایش دهد. در یک مطالعه، موش‌های نر که دوزهای بالایی از عصاره جوز هندی (۵۰۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) دریافت کرده بودند، نسبت به گروه کنترل، افزایش قابل‌توجهی در فعالیت جنسی و زمان عملکرد جنسی داشتند. در مطالعه‌ی مشابه دیگری هم ثابت شد که دادن همین دوز بالا از عصاره جوز هندی به موش‌های نر به طور قابل‌توجهی فعالیت جنسی آن‌ها را در مقایسه با گروه کنترل افزایش می‌دهد.
محققان هنوز مطمئن نیستند جوز هندی چگونه میل جنسی را افزایش می‌دهد. برخی گمان می‌کنند این اثرات به دلیل توانایی آن در تحریک سیستم عصبی، همراه با محتوای بالای ترکیبات گیاهی قدرتمند آن است.
در طب سنتی، مانند طب یونانی که در جنوب آسیا کاربرد دارد، از جوز هندی برای درمان اختلالات جنسی استفاده می‌شود.
۴. خاصیت آنتی‌باکتریال دارد
ثابت شده که جوز هندی اثرات ضدباکتریایی در برابر گونه‌های بالقوه مضر باکتری دارد؛ باکتری‌هایی مانند استرپتوکوک موتانس که می‌توانند سبب ایجاد حفره‌های دندانی و بیماری لثه شوند.
یک مطالعه لوله آزمایشی نشان داده که عصاره جوز هندی اثرات ضدباکتریایی قدرتمندی علیه این باکتری‌ها و سایر باکتری‌ها از جمله پورفیروموناس لثه دارد. این باکتری‌ها موجب ایجاد حفره و التهاب لثه می‌شوند.
همچنین مشخص شده که جوز هندی می‌تواند رشد گونه‌های مضر باکتری ای. کولای مانند O۱۵۷ را که موجب بیماری شدید و حتی مرگ در انسان می‌شود، مهار کند.
در حالی که بدیهی‌ست جوز هندی خواص ضدباکتریایی دارد، مطالعات انسانی بیشتری باید انجام شود تا ثابت شود جوز هندی می‌تواند عفونت‌های باکتریایی را درمان کند یا از مشکلات مربوط به سلامت دهان و دندان در انسان پیشگیری کند.
اگرچه تحقیقات محدود است، اما مطالعات نشان داده که جوز هندی ممکن است اثرات زیر را داشته باشد:
۵. ممکن است برای سلامت قلب مفید باشد
مطالعات حیوانی نشان داده که مصرف مکمل‌های جوز هندی با دوز بالا عوامل خطر بیماری قلبی مانند کلسترول بالا و‌تری گلیسیرید بالا را کاهش می‌دهند، البته تحقیقات انسانی در این مورد انجام نشده است.
۶. می‌تواند خلق و خو را تقویت کند
مطالعات روی جوندگان نشان داده که عصاره جوز هندی اثرات ضدافسردگی قابل‌توجهی دارد، هم در موش‌ها و هم در موش‌های صحرایی. برای تعیین اینکه آیا عصاره جوز هندی همین اثر را در انسان دارد یا نه، باید تحقیقات بیشتری انجام شود.
۷. ممکن است به بهبود کنترل قند خون کمک کند
یک مطالعه روی موش‌ها نشان داده که درمان با دوز بالایی از عصاره جوز هندی به طور قابل‌توجهی سطح قند خون را کاهش و عملکرد پانکراس را افزایش داده است.
با این حال، این اثرات سلامتی تنها روی حیوانات با استفاده از دوزهای بالای عصاره جوز هندی آزمایش شدند. برای تعیین اینکه آیا مکمل‌های با دوز بالای جوز هندی در انسان هم بی‌خطر و مؤثر هستند، مطالعات بیشتری باید انجام شود.
8. همه‌کاره و خوشمزه است
این ادویه محبوب در آشپزخانه کاربردهای متنوعی دارد. می‌توانید آن را به تنهایی یا با ادویه‌های دیگر مانند هل، دارچین و میخک استفاده کنید.
طعم گرم و شیرینی دارد، به همین دلیل معمولاً به دسرها از جمله پای، کیک، کلوچه، نان، سالاد میوه و کاستارد اضافه می‌شود. همچنین در غذاهای شور و گوشتی مانند گوشت بره نیز به کار می‌رود.
جوز هندی را می‌توان روی سبزیجات نشاسته‌ای مانند سیب‌زمینی شیرین، کدو حلوایی و کدو تنبل پاشید تا طعم جالبی به آن‌ها داد.
می‌توانید آن را به نوشیدنی‌های گرم یا سرد، از جمله آب سیب، شکلات داغ، چای ماسالا، لاته زردچوبه و اسموتی‌ها هم اضافه کنید.
اگر می‌خواهید از دانه‌ی کامل جوز هندی استفاده کنید، آن را با یک رنده کوچک رنده کنید. جوز هندی تازه رنده‌شده روی میوه تازه، بلغور جو دوسر یا ماست را هم امتحان کنید.
موارد احتیاط
مصرف جوز هندی در مقادیر کم، بعیدست مضر باشد، اما مصرف آن در دوزهای بالا ممکن است عوارض جانبی نامطلوبی داشته باشد.
جوز هندی حاوی ترکیبات میریستسین و سافرول است. وقتی جوز هندی را به مقدار زیاد مصرف کنید، ممکن است دچار علائمی مانند توهم و از دست دادن هماهنگی عضلانی شوید. در واقع، بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۱، در ایلینوی ایالات متحده به تنهایی، ۳۲ مورد مسمومیت با جوز هندی در گزارش شد.
مسمومیت با جوز هندی می‌تواند نشانه‌های جدی مانند ضربان قلب سریع، حالت تهوع، گمگشتگی، استفراغ و بی‌قراری ایجاد کند. حتی ممکن است در صورت ترکیب با سایر داروها منجر به مرگ شود!
افزون بر این، مطالعات روی موش‌ها نشان داده که مصرف دوزهای بالای مکمل‌های جوز هندی در طولانی‌مدت منجر به آسیب دیدن اندام می‌شود. با این حال، روشن نیست آیا انسان‌ها نیز همین اثرات را تجربه خواهند کرد یا خیر.
توجه به این نکته مهم است که اثرات سمی جوز هندی با مصرف مقادیر زیادی جوز هندی ارتباط دارد، نه مقادیر کمی که معمولاً در آشپزخانه استفاده می‌شود.
برای جلوگیری از عوارض جانبی مضر، از مصرف مقادیر زیاد جوز هندی خودداری کنید.
