از موشک اورشنیک روسیه چه می‌دانیم؟
روز پنجشنبه، شهر دنیپرو در اوکراین هدف حمله‌ای موشکی قرار گرفت. حمله‌ای که به گفته شاهدان، طولانی و بی‌سابقه بود و این اولین سرنخ‌ها از معمای جدید روسی یعنی موشک اورشنیک است.
انفجار‌هایی که ساعت‌ها ادامه یافت، نگرانی‌هایی درباره قدرت و ماهیت این حمله به وجود آورد. مقام‌های اوکراینی اعلام کردند یکی از موشک‌های استفاده‌شده، ویژگی‌هایی مشابه یک موشک بالستیک قاره‌پیما (ICBM) داشت.
با این حال، مقام‌های غربی این ادعا را به‌سرعت رد کردند و گفتند چنین حمله‌ای می‌توانست به اعلام وضعیت هشدار هسته‌ای در ایالات متحده منجر شود. اما این حادثه همچنان سوالات زیادی درباره قابلیت‌ها و ماهیت این موشک مطرح کرده است. اندکی پس از حمله، رئیس‌جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، اعلام کرد روسیه موشک جدیدی با نام رمز اورشنیک (به معنی فندق در زبان روسی) را آزمایش کرده است.
از موشک اورشنیک روسیه چه می‌دانیم؟
پوتین این موشک را یک موشک متعارف میان‌برد توصیف کرد که قادر است با سرعتی برابر ماخ ۱۰ (حدود سه کیلومتر بر ثانیه یا ۱۰ برابر سرعت صوت) حرکت کند. او تاکید کرد که در حال حاضر هیچ سامانه دفاع‌ای نمی‌تواند به طور موثر در برابر این موشک مقابله کند.
گفته می‌شود این موشک، یک تاسیسات نظامی-صنعتی در دنیپرو را هدف قرار داده است. این تاسیسات در ساخت موشک و تسلیحات نقش داشته است. پوتین این حمله را یک آزمایش نامید و مدعی شد موشک هدف خود را موفقیت‌آمیز نابود کرده است.
کلاهک‌های چندگانه با قابلیت هدف‌گیری مستقل تایید می‌شود؟
اطلاعات نظامی اوکراین ادعا می‌کند اورشنیک ممکن است نوع جدیدی از موشک‌های بالستیک قاره‌پیما به نام کدر (سدر) باشد. طبق گزارش‌ها، این موشک با سرعتی برابر ماخ ۱۱ حرکت کرده و فاصله‌ای بیش از هزار کیلومتر (۶۲۰ مایل) را در مدت ۱۵ دقیقه طی کرده است. محل پرتاب آن منطقه آستراخان در روسیه بوده است.
تحلیل ویدئویی تیم BBC Verify نشان می‌دهد در طول این حمله، ۶ جرقه در آسمان دیده شده که هر کدام شامل یک خوشه شش‌تایی از زیرمهمات بوده‌اند. این مشاهدات ادعای تجهیز این موشک به کلاهک‌های چندگانه با قابلیت هدف‌گیری مستقل را تایید می‌کند.
مدرن‌ترین مانور موشکی در اورشنیک؛ چگونه و چطور؟
سرعت یک عامل کلیدی در فناوری‌های موشکی مدرن است. موشک‌های سریع‌تر زمان واکنش نیرو‌های دفاعی را کاهش می‌دهند و رهگیری آنها بسیار دشوارتر می‌شود.
موشک‌های بالستیک معمولاً مسیری قوسی را طی می‌کنند: ابتدا به جو زمین صعود می‌کنند و سپس هنگام فرود، شتاب می‌گیرند. این افزایش انرژی جنبشی امکان مانور در میانه راه را فراهم می‌کند و شانس فرار از سامانه‌های دفاع موشکی مانند پاتریوت ساخت آمریکا که در اختیار اوکراین است، بیشتر می‌شود.
پوتین بر سرعت اورشنیک تاکید کرد تا توانایی آن را در غلبه بر این سامانه‌های دفاعی برجسته کند. اگرچه اوکراین تاکنون توانسته حدود ۸۰ درصد از موشک‌های روسیه را رهگیری کند، ویژگی مافوق صوت اورشنیک ممکن است این موفقیت‌ها را چالش‌انگیز کند.
برد و قابلیت‌های موشک اورشنیک
سلاح میان‌برد
کارشناسان معتقدند اورشنیک به احتمال زیاد یک موشک بالستیک میان‌برد (IRBM) است که ۲۵۰۰ تا سه هزار کیلومتر (۱۵۵۰ تا ۱۸۶۰ مایل) برد دارد. برخی تخمین‌ها می‌گویند این برد می‌تواند تا پنج هزار کیلومتر (۳۱۰۰ مایل) افزایش یابد. این موشک می‌تواند تقریباً تمامی اروپا را تحت پوشش قرار دهد، اما به ایالات متحده نمی‌رسد.
طراحی پیشرفته
تحلیلگران نظامی می‌گویند اورشنیک ممکن است از سامانه‌های موشکی موجود تکامل یافته باشد:
یارس-ام (Yars-M ICBM): نسخه کوچک‌شده این سیستم قاره‌پیما می‌تواند توضیحی برای برد و انعطاف‌پذیری اورشنیک باشد.
موشک اسکندر (Iskander Missile): اورشنیک ممکن است نسخه‌ای ارتقایافته از این موشک باشد که مجهز به موتور نسل جدید برای افزایش برد و سرعت است.
منابع روسی از تجهیز این موشک به کلاهک‌های چندگانه و توانایی نابودی اهداف مستحکم مانند پناهگاه‌های زیرزمینی خبر داده‌اند، اما تاکنون شواهدی از تخریب چنین تاسیساتی در دنیپرو گزارش نشده است.
اورشنیک روسیه چگونه معادلات جنگ با اوکراین را تغییر می‌دهد؟
کارشناسان نظامی هشدار می‌دهند اورشنیک می‌تواند دفاع هوایی اوکراین را به‌شدت به چالش بکشد. جاستین کرامپ، مدیرعامل شرکت مشاوره امنیتی Sibylline، تاکید می‌کند موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد روسیه تاکنون تهدیدی جدی برای اوکراین بوده‌اند. اضافه شدن سیستم‌های پیشرفته‌تر و سریع‌تر مانند اورشنیک می‌تواند این تهدید را به‌مراتب بیشتر کند.
برای اوکراین، مقابله با تهدیدات مافوق صوت اهمیت حیاتی دارد. سامانه‌های فعلی، اگرچه در برابر بسیاری از موشک‌های متعارف کارآمد هستند، ممکن است در رهگیری تسلیحاتی با سرعت و مانورپذیری اورشنیک ناکام بمانند.
آمادگی بازار‌های جهانی برای محصول جدید روسی
موشک اورشنیک نشان‌دهنده تمرکز گسترده روسیه بر توسعه فناوری‌های مافوق صوت برای غلبه بر سامانه‌های دفاعی سنتی است. این تحول، مسابقه تسلیحاتی موشکی را به سطحی جدید رسانده و پیامد‌های گسترده‌ای برای امنیت جهانی دارد.
با ادامه آزمایش‌ها و استفاده روسیه از اورشنیک، نقش آن در تغییر پویایی میدان نبرد در اوکراین و فراتر از آن آشکارتر خواهد شد. در حال حاضر، این موشک یادآور افزایش سریع خطرات فناوری‌های پیشرفته در جنگ‌های مدرن است.
