سوراخ عظیم لایه اوزون در عکس جدید ناسا / سه برابر وسعت استرالیا

پژوهش‌های جدید دانشمندان نشان می‌دهد که وسعت سوراخ لایه اوزون بر فراز قطب جنوب تقریبا به ۲۰ میلیون کیلومتر مربع است. این حفره عظیم تقریبا سه برابر وسعت استرالیا است. با این حال نباید نگران بود چرا که سوراخ لایه اوزون نسبت به قبل کوچک‌تر شده است.

سوراخ لایه اوزون نام عامیانه‌ای است که به نواحی آسیب‌دیده لایه اوزون داده‌اند. توصیف دقیق‌تر این آسیب، نازک‌ شدن برخی بخش‌های لایه است. نازک‌ترین بخش‌های لایه اوزون در اطراف قطب‌های زمین به ویژه قطب جنوب است.

لایه اوزون یکی از محافظان مهم زندگی روی کره زمین است که راه اشعه فرابنفش را سد می‌کند. میزان بالای اشعه فرابنفش خطر سرطان پوست را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد و در عین حال باعث کاهش محصولات کشاورزی و نابودی اکوسیستم‌های شکننده می‌شود.

اندازه سوراخ لایه اوزون امسال در جایگاه هفتمین سوراخ کوچک از سال ۱۹۹۲ و اجرایی شدن پروتکل مونترال قرار گرفته است. پروتکل مونترال توافقی برای پایان دادن به استفاده از سی‌اف‌سی و دیگر عناصر نابودکننده اوزون بود.در پی آن سی‌اف‌سی به شکل گسترده با هیدروفلروکربن جایگزین شد که گرچه لایه اوزون را تخریب نمی‌کند اما یکی از گازهای گلخانه‌ای قوی است. برای این مشکل نیز سال ۲۰۱۶ متمم کیگالی به پروتکل مونترال افزوده شد تا استفاده از هیدروفلروکربن متوقف شود.

ضدآفتاب طبیعی زمین

لایه اوزون یکی از لایه‌های استراتوسفر است. استراتوسفر دومین لایه از اتمسفر زمین است. استراتوسفر توده‌ای از گازهای محافظ چسبیده به سیاره زمین است. استراتوسفر لایه‌ لایه‌ است و هر چه در این لایه‌ها بالاتر می‌رویم گرم‌تر می‌شود. گرم بودن لایه‌های بالای استراتوسفر به دلیل وجود لایه اوزون است که اشعه فرابنفش خورشید را جذب می‌کند.

اوزون گازی کم‌مقدار در اتمسفر زمین است. به عبارتی در هر ۱۰ میلیون مولکول هوا فقط سه مولکول اوزون وجود دارد. همین گاز کم مقدار وظیفه‌ای مهم به عهده دارد و همانند اسفنج بخشی از تابش اشعه خورشید را به خود جذب می‌کند. تابش خورشید برای زندگی در زمین حیاتی است اما تابش بیش از حد مرگبار خواهد بود و نقش لایه‌ اوزون برقرار کردن این تعادل شکننده است. می‌توان لایه اوزون را ضدآفتابی طبیعی یا سپر محافظ حیات مقابل خورشید نامید.

اوزون اشعه فرابنفش را به خوبی جذب می‌کند. اشعه فرابنفش از لایه محافظ موجودات زنده (برای مثال پوست)، عبور می‌کند و به مولکول‌های دی‌ان‌ای آسیب می‌زند.