چطور چین ۵ فروند هواپیمای جاسوسی آمریکا را ساقط کرد؟

اگرچه ایالات متحده آمریکا در نهایت به دلیل فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ در جنگ سرد پیروز شد، اما این کشور و متحدانش در این مسیر متحمل شکست ها و عقب افتادگی های تحقیرآمیز بسیاری شدند، از جنگ ویتنام تا اینکه شوروی ها در موضوع پرواز فضایی بدون سرنشین (اسپوتنیک) و سرنشین دار (یوری گاگارین) توانست ایالات متحده را شکست دهد، تا سرنگونی هواپیمای جاسوسی U-2 Dragon Lady، به خلبانی فرانسیس گری پاورز در ۱ می ۱۹۶۰ توسط شوروی. در اتحاد جماهیر شوروی، روز اول می به عنوان روز می یا روز بین المللی کارگر یک تعطیلی رسمی بزرگ است که بیش از پیش به ساقط کردن هواپیمای جاسوسی پاورز قدرتی پروپاگاندایی می بخشید.

اما معلوم شده که شوروی تنها رقیب کمونیست دوران جنگ سرد نبود که یک U-2 ساخت آمریکا را ساقط کرد. و برای اضافه کردن این آسیب، ملت دشمنِ مورد بحث که ما در این داستان پوشش خواهیم داد، با پایان جنگ سرد فرو نپاشید و هنوز هم به عنوان تهدیدی برای ایالات متحده و ابرقدرتی آن شناخته می شود.

روزیاتو اکنون داستان چگونگی و زمانی که چین سرخ نه تنها یک، نه تنها دو، یا حتی سه یا چهار هواپیمای جاسوسی، بلکه پنج هواپیمای جاسوسی ارزشمند U-2 Dragon Lady را سرنگون کرد، را به تفصیل شرح خواهد داد.

منبع اصلی اطلاعات این داستان از CNN است، در مقاله ای که توسط برد لندون و وین چانگ نوشته شده و در ۱۰ مارس ۲۰۲۳ منتشر شده است. آنطور که آنها تشریح می کنند:

«این تلفات آنطور که انتظار می رفت به صورت گسترده گزارش نشده است – و دلیل خوبی هم دارد. سازمان سیا که در دوران سقوط این هواپیماها مسئولیت تمام U-2های آمریکایی را بر عهده داشت، هرگز به طور رسمی توضیح نداده است که این هواپیماها آنجا چه می کردند».

«موضوعی که بر این ابهام می افزاید که این هواپیماها نه توسط خلبانان آمریکایی و نه با پرچم ایالات متحده، بلکه توسط خلبانان تایوانی به پرواز درآمده بودند که در شباهتی شگفت‌انگیز به ماجرای بالون‌های امروز چین، ادعا می‌کردند که در یک برنامه تحقیقات آب‌وهوایی مشارکت داشته‌اند.»

برخلاف بسیاری از ماموریت های جنگ سرد که کاملاً از حالت طبقه بندی خارج شده اند – دولت فدرال ایالات متحده یک قانون کلی ۲۵ ساله برای از طبقه بندی خارج کردن اطلاعات حساس دارد و اکنون ۳۲ سال و ۹ ماه از پایان جنگ سرد می گذرد – جزئیات این مأموریت‌های U-2 با هدایت خلبانان تایوانی، بیش از ۵۰ سال بعد هنوز هم بسیار سری باقی مانده است.

این احتمالاً حداقل تا حدی به دلیل این واقعیت است که خلبانان نیروی هوایی جمهوری چین (تایوان امروزی) که هدایت هواپیماهای جاسوسی بانوی اژدها را بر عهده داشته و ظاهراً در “بخش شناسایی و تحقیقات هواشناسی” مشغول به کار شده بودند، در واقع در حال جمع آوری اطلاعات در مورد برنامه موشکی هسته ای نوپای آن زمان چین سرخ (که قبل از بروز اختلاف میان چین و شوروی از اتحاد جماهیر شوروی کمک دریافت می کرد) بودند …و البته تهدید هسته ای چین امروزه نیز همچنان واقعی باقی مانده است.

این خلبانان بی‌باک و گمنام تایوانی U-2 در زیر آن هویت پوششی معروف «شناسایی و تحقیقات هواشناسی» به اسکادران گربه سیاه (黑貓中隊؛ Hēimāo Zhōngduì) (یا به طور رسمی تر، اسکادران ۳۵ ) معروف بودند.

چگونه و چرا اتفاق افتاد؟

گربه‌های سیاه مأموریت‌های جسورانه خود را در سال ۱۹۶۱ و تحت رهبری سرهنگ لو ژیلیانگ آغاز کردند- که رکورد طولانی‌ترین دوران خدمت به عنوان فرمانده اسکادران واحد را دارد- و این عملیات ها تا سال ۱۹۷۴ ادامه داشت. این خلبان ها با پرواز از پایگاه هوایی تائویوان در جنوب شرقی فرودگاه بین‌المللی غیرنظامی تائویوان، در مجموع ۱۹ فروند هواپیمای U-2 در اختیار داشتند، در حالی که ۲۶ خلبان تایوانی با موفقیت آموزش پرواز با U-2 را در ایالات متحده به پایان رسانده بودند. این خلبان ها ۲۲۰ ماموریت عملیاتی را در طی ۱۴ سال انجام دادند که حدود نیمی از آن ها بر فراز چین صورت گرفت.

با این وجود، مشخص شده است که تمام پنج فروند U-2 گربه های سیاه همگی در یک درگیری سرنگون نشده‌اند بلکه در کل تاریخ ماموریت های اسکادران ۳۵ ، با اسم رمز عملیات تیغ، این تعداد هواپیمای جاسوسی آمریکا بر فراز چین ساقط گردیده است.

یکی از اولین خلبانان تایوانی که با U-2 در ماموریت های عملیات تیغ پرواز کرد، مایک هوآ بود:

«داستان پوششی این بود که تایوان [نیروی هوایی] این هواپیما را خریداری کرده بود و نشان ملی (تایوانی) را داشت. … برای جلوگیری از اشتباه گرفتن با سایر سازمان‌های نیروی هوایی مستقر در تائویوان، این بخش به اسکادران ۳۵ با تصویر گربه سیاه به عنوان نشان آن نامگذاری شد…ماموریت ها فضای داخلی وسیع سرزمین اصلی چین را پوشش می دادند، جایی که تقریباً هیچ عکس هوایی از آن گرفته نشده بود… هر ماموریت یک نقشه تصویری هوایی با عرض تقریباً ۱۰۰ مایل و طول ۲۰۰۰ مایل را به ارمغان می آورد، که نه تنها مکان دقیق یک هدف، بلکه فعالیت های روی زمین را نیز فاش می کرد».

علاوه بر این، هوآ خاطرنشان می کند که تعدادی پرسنل آمریکایی موسوم به گروه اچ (Detachment H) با خلبانان گربه سیاه در تائویوان کار کرده و به نگهداری هواپیما و پردازش اطلاعات کمک می‌کردند:

»همه پرسنل ایالات متحده ظاهراً کارمندان شرکت هواپیماسازی لاکهید بودند.»

هنگامی که شوروی فهمید که چگونه U-2های آمریکایی را با موشک زمین به هوا S-75 Dvina (نام در ناتو: SA-2 “Guideline”) ساقط کند، برای چین کمونیستی نیز این کار آسان شد. دراگون لیدی یک هواپیمای رادارگریز نیست و بنابراین برای رادار نامرئی نبود و با حداکثر سرعت هوایی ۰.۷۱۵ ماخ (۷۶۰ کیلومتر در ساعت) U-2 آنقدر سریع نبود که بتواند مانند یکی دیگر از هواپیماهای جاسوسی معروف طراحی شده توسط بخش Skunk Works لاکهید، SR-71 Blackbird، که سریع‌ترین هواپیمای هواتنفسی ساخته شده تاکنون است (با سرعت بیش از ۳ ماخ)، از این موشک ها پیشی بگیرد.

علاوه بر این، خدمه موشک انداز زمین به هوای SA-2 چین ممکن است کمک یک خائن در صفوف نیروی هوایی تایوان را به همراه داشته بوده اند. یکی از خلبانان U-2، وانگ شیجو به شدت مشکوک بوده است که مسیرهای پرواز همکارانش را به دشمن منتقل کرده باشد. در سال ۱۹۸۶، او به راحتی از طریق پرواز ۳۳۴ خطوط هوایی چین که یک هواپیمای باری بوئینگ ۷۴۷-۲R7F/SCD بود به جمهوری خلق چین فرار کرد و ادعا کرد که “به خانه بازگشته است.”

در هر صورت، در اینجا مشخصات پنج فروند U-2 نیروی هوایی تایوان آمده است که بر فراز چین ساقط شدند:

۹ سپتامبر ۱۹۶۲ : U-2C شماره ۳۷۸ به خلبانی سرگرد چن هوآی (کشته شد)

۱ نوامبر ۱۹۶۳: U-2C شماره ۳۵۵ به خلبانی سرگرد یه چانگتی (اسیر شد، در سال ۱۹۸۲ آزاد شد)، ساقط شده توسط گردان دوم یو ژنگ هوا (آتشبار زمین به هوای SA-2).

۷ ژوئیه ۱۹۶۴: U-2G شماره ۳۶۲ به خلبانی سرهنگ دوم چنلی نانپین (کشته شد)، توسط گردان دوم ژنگهوا بر فراز فوجیان ساقط شد.

۱۰ ژانویه ۱۹۶۵ : U-2C شماره ۳۵۸ به خلبانی سرگرد چانگ لییی (اسیر شد، در سال ۱۹۸۲ آزاد شد)، توسط وانگ لین و اولین گردانش بر فراز بائوتو سرنگون شد.

۸ سپتامبر ۱۹۶۷: U-2C شماره ۳۷۳ به خلبانی سروان هوانگ جونگ پی (کشته شد)، توسط شیا کانفنگ و گردان چهاردهم بر فراز جیاکسینگ ساقط شد.

هواپیماهای ساقط شده اکنون کجا هستند؟

حداقل یکی از U-2 های سرنگون شده، U-2C 56-6691 (با نام مستعار شماره ۳۵۸، هواپیمای سرگرد چانگ لییی)، به عنوان یک غنیمت جنگی در موزه نظامی انقلاب خلق چین در هایدان، پکن به نمایش گذاشته شده است.

آخرین بانوی اژدهای نیروی هوایی تایوان در ۲۹ ژوئیه ۱۹۷۴ به نیروی هوایی ایالات متحده بازگردانده شد و از پایگاه هوایی تائویوان به پایگاه هوایی ادواردز، کالیفرنیا پرواز کرد.

در مورد خود خلبانان زنده‌مانده اسکادران گربه سیاه، خبرنگاران سی‌ان‌ان از شرایط و مکان فعلی مایک هوآ چیزی نمی‌گویند. با این حال، ما موارد زیر را می دانیم:

سرهنگ لو ژیلیانگ و خانواده اش در سال ۱۹۸۶ به لس آنجلس مهاجرت کردند، جایی که او به یک فعال سرسخت برای حقوق اسیران جنگی نیروی هوایی تایوان، به ویژه حق اسرا برای بازگشت به تایوان برای پیوستن به خانواده هایشان پس از زندانی شدن در جمهوری خلق چین تبدیل شد. سرهنگ لو در ۱۵ دسامبر ۲۰۰۸ درگذشت.

شش گربه سیاه سابق دیگر نیز به ایالات متحده نقل مکان کردند: ژوانگ رنلیانگ، وانگ تایو در لس آنجلس، یه چانگتی در تگزاس، هوآ شیجون در مریلند، و معاون اسکادران یانگ شیجو در لاس وگاس.