دارو های ضد افسردگی چه کارآیی دارند؟
فرارو- دارو‌های ضد افسردگی (Antidepressant) به دارو‌هایی گفته می‌شود که برای درمان اختلال افسردگی اساسی و بیماری‌هایی همچون: افسرده‌خویی، اختلالات اضطرابی، اختلال وسواس فکری-عملی، اختلال خوردن، درد مزمن، درد‌های نوروپاتیک و در برخی موارد، قاعدگی دردناک، خروپف، میگرن، اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی، اختلالات اعتیاد، وابستگی و اختلال خواب به کار می‌روند. دارو‌های ضد افسردگی ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با سایر دارو‌ها تجویز شود.
به گزارش فرارو، این دارو‌ها علائم بیماری افسردگی را از بین می‌برند و در دهه ۱۹۵۰ به بازار آمدند و از آن زمان به طور مرتب استفاده میشوند. امروزه حدود ۳۰ نوع دارو‌های ضد افسردگی از ۴ گروه مختلف وجود دارد:
تری سیکلیک‌ها (Tricyclics)ام -اِی -اُ- آی-ز) مونو- آمینو اُکسیداز) (MAOI)
اس- اس- ار- آی- ز) سلکتیو- سروتونین- ری آپ تِیک -اینهیبیتورز) (SSRIs)
اس- ان- ار- آی- ز.) سروتونین و نورآدرنالین- ری آپ تِیک -اینهیبیتورز) (SNRIs)
دارو‌های ضد افسردگی در چه مواردی تجویز میشوند؟
دارو‌های ضد افسردگی انواع مختلفی دارند و اینکه چه دارویی برای شخص تجویز شود، در گام اول به شرایط و شدت افسردگی فرد یعنی شدت علائم، طول و سیر بیماری فرد، سابقه خانوادگی بیماری فرد بستگی دارد. در گام بعدی انتخاب دارو‌ها بر این اساس صورت می‌گیرد که عوارض داروی تجویزی بر وضعیت جسمانی بیمار، مزاج و سبک زندگی وی کمترین تاثیر مضر را بگذارد.همچنین ممکن است بعد از گذشت مدت زمانی از شروع برنامه دارویی، بهبودی در وضعیت فرد دیده نشود. در این صورت پزشک می‌بایست داروی تجویزی خود را تغییر دهد و از دارو‌های دیگری استفاده کند.
نحوه عملکرد دارو‌های ضد افسردگی
افسردگی، بیماری‌ای است که می‌تواند بر اثر اختلال در میزان انتقال دهنده‌های عصبی در مغز رخ دهد. انتقال دهنده‌های عصبی مواد شیمیایی هستند که باعث انتقال پیام‌ها در مغز شده و بعضی عملکرد‌های مغزی را بر عهده دارند. اختلال در میزان آنها می‌تواند باعث به وجود آمدن نقص‌های شناختی، رفتاری و هیجانی در افراد شود. دو انتقال دهنده عصبی که در افسردگی دخیل‌اند، سرتونین و نور اپی نفرین هستند.
در افسردگی، سرتونین و نور اپی نفرین کاهش می‌یابد و در مانیا (شیدایی) که در اختلال دو قطبی رخ می‌دهد، نور اپی نفرین افزایش می‌یابد. دارو‌های ضد افسردگی، انتقال دهنده‌های عصبی را در مغز تعدیل و متناسب میکنند. این دارو‌ها مانع از جذب شدن مجدد این انتقال دهنده‌ها عصبی در مغز شده و مقدار در دسترس آنها را افزایش می‌دهند.
دارو‌های ضد افسردگی تا چه حد موثر هستند؟
بعداز ۳ ماه درمان ۵۰ تا ۶۵ درصد افراد بهبودی چشمگیر پیدا میکنند، در حالیکه این درصد برای افرادیکه دارونما (پلاسبو) استفاده کنند ۲۵ تا ۳۰ میباشد. این نکته که بعضی افراد با دارونما بهتر میشوند شاید جالب به نظربرسد، ولی لازم است بدانید که این اثر مشابه اثری است که مسکن‌ها میتوانند روی احساس ما داشته باشند. از طرف دیگر هر داروئی که ما استفاده می‌کنیم، مقداری از اثر خود را مدیون داشتن نام دارو بر خود دارا میباشد، به این معنی که افراد گاهی صرف اینکه فکر میکنند دارو استفاده میکنند احساس بهتری پیدا میکنند.
آیا دارو‌های ضد افسردگی جدید بهتر از دارو‌های ضد افسردگی قدیمی هستند؟
بله ونه. دارو‌های ضد افسردگی قدیمی‌تر (تری سیکلیک ها) به همان اندازه دارو‌های جدید موثر می‌باشند، اما دارو‌های جدید اثرات جانبی کمتری دارند. یک نکته مهم این هست که اگر فردی تعداد زیادی از این دارو را یکباره استفاده کند (به طور اتفاقی یا به منظور خودکشی)، چندان خطرناک نیستند.
عوارض مصرف دارو‌های ضد افسردگی
دارو‌های ضد افسردگی در کنار بهبودی که در فرد ایجاد میکنند، عوارض جانبی‌ای نیز دارند. البته این عوارض در همه افراد بروز نمی‌کنند. این موارد از عوارض احتمالی دارو‌های ضد افسردگی هستند:
۱- دارو‌های سه حلقه‌ای: بینایی ناواضح، اضطراب، خستگی، خشکی دهان، افزایش احتمال حمله قلبی و سکته مغزی، یبوست، ناراحتی معده، کاهش فشار خون، افزایش وزن، افزایش احتمال خودکشی در فرد.
۲- بازدارنده‌های منو آمین اکسیداز (MAOI): افزایش فشار خون، خشکی دهان، سرگیجه و سردرد، حالت تهوع.
۳- بازدارنده‌های بازجذب سرتونین (SSRI): اضطراب، خستگی مفرط، اختلال در معده، اختلال خواب، سرگیجه و سر درد.
آگاهی داشتن از عوارض جانبی این دارو‌ها ممکن هست نگران کننده باشد، خصوصاً اینکه بروشور همراه دارو، حتی عوارض جانبی بیشتری را ذکر میکند که ممکن است به نگرانی شما بیافزاید. اما بیشتر افراد، دچارهیچ عوارض جانبی نمی‌شوند ویا شکل خفیفی از عوارض جانبی را تجربه میکنند. عوارض جانبی غالباً درعرض چند هفته برطرف خواهد شد. اما داشتن لیست آنها مهم است، چون درصورتیکه دچار عوارض جانبی بشوید متوجه آن خواهید شد و می‌توانید با پزشک خود مشورت کنید.
آیا ضد‌افسردگی‌ها اعتیاد آورند؟
دارو‌های ضد افسردگی باعث ایجاد اعتیادی که افراد با مصرف آرام بخش ها، الکل یا نیکوتین پیدا میکنند، نمی‌شوند، زیرا که با گذشت زمان نیازی به افزایش دوز مصرفی (برای رسیدن به همان اثرقبلی) ندارید و با قطع آنها میل به مصرف مجدد آنها نخواهید داشت.هرچند دراین مورد هنوز باید بحث و تحقیق شود، زیرا علیرغم نداشتن علائم اعتیاد، تا یک سوم افرادی که اس- اس-آر-آیز‌ها واس-ان- آر-آیز‌ها را قطع کرده‌اند علائم سندرم قطع را داشته‌اند. این موارد عبارتست از:
احساس ناراحتی در معده
علائم شبیه سرماخوردگی
اضطراب
گیجی در شب (vivid)
احساساتی در بدن که شبیه شوک الکتریکی است
در اکثر افراد این علائم فوق ملایم است، ولی برای عده کمی از افراد می‌تواند شدید باشد. این علائم عمدتاً با مصرف پَروگزتین با نام تجارتی سروگزات وونلافاکسین با نام تجارتی افکسور رخ می‌دهد. برای جلوگیری از این موضوع، معمولاً کاهش تدریجی دوز ضد‌افسردگی‌ها قبل از قطع ناگهانی آنها توصیه می‌شود.
اگر افسردگی عود کند (باز گردد) چطور؟
برخی افراد بار‌ها دچار افسردگی شدید میشوند. حتی وقتی که بهتر میشوند، باید چند سال داروی ضد افسردگی استفاده کنند تا افسردگی آنها مجدداً باز نگردد. این امر در افراد سالخورده شایع تراست. برای برخی از این افراد، دارو‌های دیگر مثل لیتیم تجویز می‌شود، ضمن اینکه روان درمانی علاوه بر مصرف قرص می‌تواند مفید باشد.
قرص‌های ضد افسردگی چه اثری برزندگی مان خواهند داشت؟
افسردگی تجربه ناخوشایندی است و می‌تواند روی عملکرد واحساس لذت شما از زندگی تاثیر نامطلوب بگذارد. دارو‌های ضد افسردگی میتوانند به بهبود سریعتر شما کمک کنند. این دارو‌ها توسط پزشک شما تجویز شده و به جز عوارض جانبی ذکر شده در بالا، اصولاً تاثیر دیگری نباید بر روی زندگی داشته باشد. افرادی که این قرص‌ها را مصرف میکنند، به ویژه قرص‌های نسل جدیدتر، معمولا به فعالیت‌های اجتماعی و عادی خود ادامه می‌دهند.
اگر افسردگی شما مزمن باشد، ممکن است نزدیکان شما (به عنوان مثال همسر) به خلق و خوی افسرده شما عادت کرده باشند. برخی افراد گزارش کرده‌اند که به تدریج که افسردگی شان بهتر شده و دید بهتری پیدا کرده‌اند، با نزدیکان خود دچار مشکل شده‌اند. این می‌تواند باعث بروز اصطکاک و سو تفاهم بین طرفین شود، به این دلیل بهتر است افراد از این موضوع آگاه باشند و در صورت مواجه با آن، بتوانند در این باره با یکدیگر صحبت کنند و یا در صورت لزوم از پزشک خود راهنمایی بگیرند.
چه خواهد شد اگر از این دارو‌ها مصرف نکنیم؟
نظر دادن در این باره آسان نیست. بستگی به علت تجویز آنها، شدت افسردگی شما و مدت ابتلا به افسردگی دارد. بیشتر افسردگی‌ها پس از حدود ۸ ماه به طور خودبه خود درمان میشوند. اگر افسردگی شما خفیف است بهتر است از یکی از روش‌های درمانی زیر بهره بگیرید. در صورتی که نمی‌توانید یکی از این روش‌ها را انتخاب کنید، با دکترتان مشورت کنید.
